15.000 килограми македонски пиперки со забранет пестицид повлечени од Хрватска
15.000 килограми македонски црвени пиперки се повлечени од хрватскиот пазар поради високо ниво на забранетиот пестицид метомил. Инспекциите во Македонија спроведуваат контроли, а случајот отвора прашања за безбедноста на земјоделското производство и извозот.
Од македонските ниви кон хрватскиот пазар тргнале 15.000 килограми црвени пиперки, но завршиле сo повлекување од пазарот. Европскиот систем за безбедност на храната (RASFF) откри дека зеленчукот содржел пет пати повеќе од дозволеното ниво на пестицидот метомил, супстанца која во Македонија е целосно забранета.
Сериозен ризик по здравјето
Анализата направена во Хрватска покажала присуство на 0,049 mg/kg метомил, додека европската граница е 0,01 mg/kg. Поради тоа, пратката е означена како „сериозен ризик“ и веднаш е повлечена од продажба.
Професорот по биохемија д-р Велимир Стојковски од Факултетот за ветеринарна медицина објаснува дека метомилот е високо токсичен инсектицид кој делува врз ензимот холинестераза, клучен за функционирање на нервниот систем.
„Метомилот се апсорбира брзо преку кожата, вдишување или со храна. Може да предизвика гадење, вртоглавица, па дури и парализа или смрт при високи дози,“ вели професорот.
Пестицидот е опасен и за животните, а поради неговата растворливост лесно навлегува во подземните води.
Инспекциски контроли во тек
По објавата на RASFF, Државниот инспекторат за земјоделство и Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ) започнаа контроли кај извозникот, откупувачите и земјоделците.
Извозникот тврди дека вршел редовни лабораториски проверки и дека не се откриени неправилности, но инспекциите сè уште истражуваат како метомилот се појавил во пиперките.
Според Инспекторатот, препаратите со метомил се забранети за продажба, увоз и употреба, а ако се најдат, следуваат санкции и уништување.
Четврти случај годинава
Ова е четврти случај во 2025 кога хрватските власти откриваат надминување на дозволените пестициди во македонски зеленчук.
Во август биле пронајдени хлорпирифос и форметанат, а во јануари — имидаклоприд во зелка. Во сите случаи, ризикот бил оценет како потенцијално сериозен.
Регионален проблем
И соседните земји се соочуваат со слични случаи. Словенија неодамна повлече албански пиперки со високо ниво на ацетамиприд, а Хрватска уништи неколку тони албански домати со петкратна доза хлорфенапир.
Потребна е системска контрола
Случајот со македонските пиперки ја потврдува потребата од:
Строга контрола на продажбата и складирањето на пестициди.
Почеста анализа на извозните пратки.
Јавна објава на сите RASFF известувања.
Контаминираните пиперки се веќе уништени, но прашањето останува:
како забранет пестицид повторно стигна од македонска нива до европски пазар?
