Скопје се сеќава, 62 години од скопскиот земјотрес

Да не се повтори и да не се заборави 26 јули 1963, Скопје денес одбележува 62 години од катастрофалниот земјотрес.

И по 62 години, се уште боли, Скопје се сеќава на катастрофалниот земјотрес кој се случи на 26 јули 1963 година во пет часот и 17 минути, а помали потреси имаше до пет часот и 43 минути. Беа урнати 15.800 станови, а оштетени 28.000. Над 200.000 луѓе остана без покрив над глава.  За­ги­наа 1.070 ли­ца, по­ве­ќе од 4.000 беа по­вре­де­ни. Пр­ви што им при­стиг­на­ле на по­мош на скоп­ја­ни би­ле вој­ни­ци­те и гра­ѓа­ни­те од по­ра­неш­ни­те ју­гос­ло­вен­ски ре­пуб­ли­ки, а вед­наш по­тоа поч­на­ле да при­стиг­ну­ва­ат по­мош и спа­су­вач­ки еки­пи од це­ли­от свет. Железничката станица — која и денес стои како нем сведок со стрелките замрзнати на 5:17 — стана симбол на таа трагедија.

Можеби највпечатливото нешто во приказната за Скопје е дека по разорната тишина, светот го отвори срцето. Помош пристигнуваше од сите страни на светот.

• ОН (Обединетите Нации) ја преземаа координацијата на интернационалната помош.

• Јапонскиот архитект Кензо Танге изработи визионерски главен урбанистички план, комбинирајќи модерна архитектура со балканска душа.

• Градот доби нови болници, училишта, јавни објекти, но и една нова урбана димензија – Скопје се претвори во планетарна лабораторија за модерна урбанизација.

Катастрофалниот земјотрес од 1963 година е последица од големата сеизмичка активност на Скопската Котлина. Со зголемување на тектонските притисоци од соседните области, блоковите постепено стануваат нестабилни, се натрупува вишок на енергија кој се „исфрла“ токму преку појава на земјотрес. Вакви големи отпуштања на внатрешната (тектонска) енергија, во скопската област се случуваат на околу 500 години, а мали амортизации има на по неколку години или неколку десетици години. Иако појавата на посилни земјотреси тешко може да се предвиди, сепак активноста на раседните пукнатини низ котлината (од Катланово преку подножјето на Скопска Црна Гора, потоа во подножјето на Водно, долж басенот на Маркова Река и др.), може да укаже на сеизмички размрдувања.